Ziek zijn, gezond worden, gezond blijven zijn thema’s van alle tijden. Resultaten van geavanceerd onderzoek hebben veel teweeg gebracht op gebieden van medisch kunnen en weten als ook op ethische, psychologische en maatschappelijke vlakken. Men kan er van leren, over filosoferen, mee vaccineren en daar weer tegen ageren.
De medische wetenschap is de afgelopen eeuw hoe dan ook sterk vooruitgegaan, sommige aandoeningen zijn succesvol bestreden, de levensverwachting blijft stijgen en de kindersterfte daalt steeds verder.
Lang niet alles is echter opgelost, zelfs voor veel voorkomende klachten is er lang niet altijd een probate oplossing en het lijkt soms wel of er voortdurend nieuwe problemen bijkomen. Achtergronden van sommige behandelingen zijn nog steeds niet goed bekend en inzichten omtrent het beste medisch beleid in bepaalde situaties veranderen met de jaren.
Het is in het tijdsbestek van één uur – en al helemaal voor één persoon – moeilijk om een goed overzicht van de ontwikkeling in het medisch denken in de laatste honderd jaar te geven maar toch valt er wel wat te proberen door aan de hand van de geschiedenis van één neurologische auto-immuun ziekte – myasthenia gravis – enige facetten te belichten. In de 19e eeuw werd bij deze aandoening nog gedacht aan een psychiatrisch probleem maar nu worden met geavanceerde immunologische behandelingen goede resultaten bereikt.
Dat wordt vanmiddag besproken in een vooral geschiedkundig kader. We beginnen met een indianenverhaal uit het verre verleden en komen via fysiologische en immunologische laboratoria, operatiekamers, intensive care, bloedbanken en immuno-farmacologie bij een open einde met veelbelovende uitzichten terecht.
Zijn we er echt beter van geworden en wat kost het allemaal?
Jan Kuks (*1955) was tot einde 2020 klinisch neuroloog op het UMCG met als aandachtsgebied neuromusculaire aandoeningen (‘spierziekten’). Hij heeft onderzoek gedaan en begeleid op het gebied van de thymus (zwezerik), neuro-immunologie en de neuromusculaire overgang waar de communicatie tussen zenuw en spier plaatsvindt. Daarnaast was hij directeur van de basisopleiding geneeskunde aan de RUG. In Oldenburg gaf hij vanuit Nederland als liaison officier leiding bij het opzetten van een medische faculteit en een op Groninger fundamenten gebaseerde opleiding geneeskunde. Hij is nu nog projectleider op het gebied van toetsing en examinering bij de Europese Unie voor Medisch Specialisten (UEMS) en aan de European Academy of Neurology (EAN).
