Programma
maandag 14 september 2020
Tijd: 15.00
Locatie: Vrijmetselaarsloge L ‘Union Provinciale
maandag 14 september 2020
Engels en Marx: de profeten van het kapitalisme?
F. (Frits) L. van Holthoon
  1. Het cliché is dat volgens Marx het kapitaal zichzelf vernietigt. Deze opvatting is onjuist. Marx heeft dat in Das Kapital nooit gezegd.
  2. Al in 1857 (10 jaar voor deel 1 van Das Kapital verscheen) heeft Marx al gezien dat het kapitaal niet alleen kan overleven, maar zijn werking kan uitbreiden.
  3. Engels heeft kapittels 2 en 3 geredigeerd, zo niet geschreven. Hij heeft wel trouw de aanwijzingen van Marx gevolgd.
  4. Kap. 1 gaat over de uitbuiting van de arbeiders. Het werd een groot succes maar werkte als een valkuil voor marxisten en „uitleggers“.
  5. Kapittels 2 en 3 gaan over de accumulatie van het kapitaal. Met die analyse sluiten Marx en Engels zich aan bij economen als Schumpeter.
  6. Waarom namen Marx en Engels afscheid van het uitbuitingsschema ?
  7. 6a. Omdat zij zien dat het irreëel is om de arbeidersproductiviteit totaal toe te schrijven aan de arbeiders, en
  8. 6b. Omdat zij vertrouwen op de revolutie van het proletariaat die volgens hen aanstaande is.
  9. Dit maakt dat hun economie actueel is maar hun geloof in de revolutie blijft steken in de negentiende eeuw.

 

Frits van Holthoon is emeritus Sociale Geschiedenis, in het bijzonder die van Noord Amerika. Zijn meest recente boek is „French Historians in the nineteenth Century, Providence and History“ (Cambridge Scholars, 2019).

.