Programma
maandag 13 september 2021
Tijd: 15.00
Locatie: Vrijmetselaarsloge L ‘Union Provinciale
maandag 13 september 2021
Geleefd Geloof. Het geloofsleven van boeren en burgers in Friesland en de Ommelanden van Groningen, 1200-1580
Anneke Mulder-Bakker

Van gewone middeleeuwers zijn nauwelijks geschreven documenten overgeleverd. Hoe zij hun geloof vormgaven in de huiselijke kring en het maatschappelijke leven of hoe zij dachten over de leer van de kerk weten wij dus niet uit de eerste hand. Toch valt daarover wel iets te zeggen. In het  boek dat in zomer van 2021 verscheen (onder redactie van Anneke B. Mulder-Bakker en Rolf Bremmer Jr.  met dezelfde titel; Walburg Pers, 2021) wordt  hun religieuze cultuur beschreven en verbeeld aan de hand van objecten zoals aardewerken heiligenbeeldjes, simpele gebedenboekjes en prachtig geïllustreerde getijdenboeken, pelgrimsinsignes, relikwieën en reliekdoosjes, en gebedsteksten met daarop vingerafdrukken en ………sporen van tranen. Ook is er aandacht voor religieuze broederschappen en vrome, kleine huisgemeenschappen voor leken.

De focus ligt op de Friese landen: de huidige provincies Groningen en Friesland. Deze verschilden nogal van de omliggende gebieden. Ze werden niet bestuurd door graven of hertogen, de bisschoppen woonden ver weg en ze hadden een eigen taal en rechtssysteem. Het is dan ook niet toevallig dat juist in Friese rechtsteksten afwijkende theologische denkbeelden te vinden zijn.

Eindpunt vormt de Reformatie, die in deze regio rond 1580 zijn definitieve beslag kreeg.

Dit onderwerp zal volgend jaar onderdeel zijn van een tentoonstelling over de Friese landen in de Middeleeuwen in het Frysk Museum in Leeuwarden.

 

Tot aan haar pensionering in 2005 was Anneke Mulder-Bakker verbonden aan de RUG (Middeleeuwse Geschiedenis en Mediaevistiek); ze was van 1987 tot 1988  exchange professor aan de Central Michigan University; en in 2000research fellow Medieval Institute, Notre Dame University, waar ze de basis legde voor haar boek Lives of the Anchoresses; the Rise of the Urban Recluse in Medieval Europe (University of Pennsylvania Press 2005).  Ze was in 2014-2015 fellow aan het Max Weber Kolleg in Erfurt voor het internationale onderzoeksproject naar religieuze individualisering. Hier schreef ze The Dedicated Spiritual Life of Upper Rhine Noble Women (2017).

Na haar pensionering was ze enkele jaren gastonderzoeker in Leiden en nam ze met een Leids team deel aan The Battle of the Universities (Academische jaarprijs 2007). Dit leidde tot het tweedaagse festival Verborgen Vrouwen in Zaltbommel en de publicatie van Verborgen Vrouwen. Kluizenaressen in de middeleeuwse stad (2007).

Haar hele academische carrière heeft Anneke een voorliefde gehad voor de bestudering van buitenbeentjes, mensen die buiten de machtscentra van kerk en staat als religieuze leiders optraden; Zie  ook De Kluizenaar in de Eik (1995), en de bundels Sanctity and Motherhood(1995); Seeing and Knowing (2004); The Prime of Their Lives: Wise Old Women in Pre-Industrial Europe (2004).

.