maandag 11 november 2024
De Cel, nog steeds de Kern van het Leven
Dirk-Jan Reijngoud

In de huidige “eeuw van het gen” wordt ervan uitgegaan dat kennis van de genen gelijk staat aan kennis van het leven, conform het Centraal Dogma van de moleculaire biologie: een gen gecodeerd op DNA wordt overgeschreven in RNA dat vertaald wordt tot een eiwit: DNA -> RNA -> eiwit. Niets blijkt minder waar te […]

maandag 14 oktober 2024
Portretten en schetsen van Aletta Jacobs door Isaac Israels: waarom zo veel, zo verschillend, en waar zij ze terecht gekomen ?
Mineke Bosch

Isaac Israels schilderde tussen oktober 1919 en zomer 1920 in opdracht van de vrouwenkiesrechtbeweging een ‘staatsie’ portret van de feministe Aletta H. Jacobs, tegenwoordig het bekendste gezicht van de eerste feministische golf. De vrouwen en mannen die een financiële bijdrage leverden aan het portret beoogden hiermee hun dankbaarheid te tonen voor wat Jacobs voor vrouwen […]

maandag 9 september 2024
De kleur van de oceaan: veranderingen wereldwijd sinds 1889
Winfried Gieskes
maandag 10 juni 2024
Over de ingrediënten van feiten; het voorbeeld van zwangerschap
Trudy Dehue

Niemand kan door een buik- en baarmoederwand kijken. En toch vind je met een paar muisklikken gedetailleerde informatie over menselijke foetussen, embryo’s, en eicellen, en zelfs daar weer de binnenkant van. Dat roept verwondering op over de vorming van nieuwe mensjes, maar zelden over de kennis daarvan. Die nemen de meeste mensen gewoon voor lief, […]

maandag 13 mei 2024
De langzame opkomst van de Groningse wis-, natuur- en sterrenkunde in de 19de eeuw
Henk Broer
maandag 8 april 2024
De energietransitie: de gebouwde omgeving voor de periode tot 2050
Ramon Alberts

Groene stroom. Volgens het Nationaal Plan Energiesysteem (NPE) wordt groene stroom, oftewel CO2– vrije elektriciteit, de ruggengraat van ons toekomstige energiesysteem. Het centrale elektriciteitsnet kan ontlast worden door lokale opwek slim te koppelen met lokaal gebruik, waardoor ook kansen ontstaan voor (financiële) participatie van inwoners om te profiteren van baten (zoals een lagere energierekening en […]

maandag 11 maart 2024
Duizend jaar groei en verval van de Romeinse economie: modellen en harde data.
Willem Jongman

Vanaf de derde eeuw voor onze jaartelling veroverde het oude Rome een groot deel van eerst Italië, vervolgens de rest van de Mediterrane wereld, grote delen van het Midden Oosten en uiteindelijk in de eerste eeuw voor onze jaartelling ook noordwest Europa. Rond het begin van onze jaartelling had het Romeinse Rijk zo een bevolking […]

maandag 12 februari 2024
Hoe wil je worden herinnerd? Nalaten als ontdekkingsreis naar eigen waarden.
Geert Sanders

Alvorens op de hier boven gestelde vraag tot antwoorden te komen, wordt u meegenomen op het terrein van de psychologie van de menselijke levensloop. Welke fasen zijn hierin te onderscheiden? En wat zijn de belangrijkste kenmerken die bij elke fase horen? In de levensfase van rijpheid is er vaak sprake van het bewustzijn dat zich […]

maandag 8 januari 2024
Muziek is grafiek: over de geschiedenis van het notenschrift
Jan Jacob Mooij

Van jongs af aan leren we vrijwel allemaal lezen en schrijven. Daarbij maken we gebruik van letters, voor de Nederlandse taal 26 in getal, het alfabet. Zo kunnen we het gesproken woord vastleggen en doorgeven. Om muziek te kunnen vastleggen en te kunnen doorgeven – dus om te kunnen laten ‘lezen’ om welke noten, klanken […]

dinsdag 12 december 2023
2de lustrumlezing: De orde van het burgerschap. Over hierarchie en verhouding in de negentiende eeuw.
Remieg Aerts

In de negentiende eeuw werd het politiek en juridisch burgerschap wettelijk vastgelegd. Maar dat uniforme burgerschap omvatte nogal wat expliciete en impliciete uitzonderingen, zoals voor vrouwen en voor de koloniale bevolkingen onder Nederlands beheer. Ook in maatschappelijke zin schiep de wet zeker geen gelijkwaardig burgerschap. Die ongelijkheid, ondanks en als gevolg van de wet, was […]

.